Лойиҳа ҳақида

Йиғма электрон каталог нима? (ЙЭК)

Йиғма электрон каталогнинг асосий вазифалари бу:

  • Йирик кутубхоналарга келиб тушган нашрларни ҳамкорликда каталоглаштириш ва классификациялаш;
  • Библиографик маълумотларнинг йиғма базасини шакллантириш ва назоратини олиб бориш;
  • Тармоқ ва Интернет орқали ахборот-кутубхона муассасалари ўртасида библиографик ёзувларни МАRC (UZMARC) форматларида айирбошлаш.

Йиғма электрон каталог дастури нима учун керак?

ЙЭК дастури самарадорлиги қуйидагилардан иборат:

  • Ахборот-кутубхона муассасаларида локал электрон каталогини шакллантириш учун самарали имкониятларни тақдим қилиши;
  • ЙЭК шакллантиришда ҳар бир иштирокчи бошқа иштирокчи кутубхонанинг ахборот-кутубхона ресурслари (ЭК)га кириш имконияти;
  • ЙЭК тайёр ёзувларидан фойдаланиш йўли билан нашрларни каталоглаштиришнинг оғир меҳнатини қисқартириш;
  • Тезкор библиографик қидирув имкониятининг берилиши;
  • Ахборотфондлари ва ресурсларини самарали айирбошлаш имконияти.

ЙЭК дастурини афзалликлари:

  • Нашрларнинг унификациялаш библиографик тасвири ва халқаро MARC(UNIMARC, USMARC) форматлари асосида библиографик ёзувларнинг миллий айирбошлаш форматини ташкил қилиш (UZMARC);
  • Нашрларни индекслаш, классификациялаш тизими ва корпоратив каталоглаштириш техналогиясини ишлаб чиқиш;
  • Локал каталогларнинг ахборот якдиллигини таъминлаш, индекслаш ва қидирув системалари яратиш мақсадида лингвистик таъминот (табиий тил синонимлари ва ўзакларининг луғати, дискрептор луғати ва авторитет файллар) ишлаб чиқиш;
  • Internet га чиқиш имконияти билан Internet технологияси бўйича кутубхоналарнинг ахборот корпоратив компьютер тармоғини яратиш;
  • Маълумотларнинг концептуал ва мантиқий моделини, каталогининг йиғма библиографик маълумотлар базасини юритиш технологияси ва инструментал воситасини яратиш; WWW- стандарт тармоқ воситаси орқали фойдаланувчига каталог маълумотлар базасига онлайн киришни таъминлаш;
  • *MARC форматларида республика ва чет эллар кутубхоналари орасида библиографик ахборотлар айирбошлашни таъминлаш.

ЙЭК шакллантириш ва фойдаланишда қандай масалалар ечилади?

  • ЙЭК яратишнинг барча механизмлари ишлаб чиқилган ва бу лойиҳанинг иштирокчи-кутубхоналари уни амалга оширишга тайёр бўлганда қуйидаги вазифаларини амалга ошириш зарур бўлади:
  • Лойиҳа иштирокчи - кутубхоналари жорий тушган ҳужжатларни ОН-лайн режимида корпоратив каталоглаштиришлари;
  • Жорий тушган ҳужжатлар библиографик ёзувлари файлларини миллий айирбошлаш форматида каталогнинг йиғма маълумотлар базасига юклаш (киритиш); Библиографик ёзувлар файлларини *MARC форматларидан миллий форматга ва тескарисига алмаштириш;
  • Кутубхоналар локал системасида жамланган ретроспектив жамғармаси библиогрфик ёзувларини миллий форматга алмаштириш;
  • Жорий тушган ҳужжатларни автоном каталоглаштириш ва айирбошлаш миллий форматида библиографик ёзувларнинг файлларини яратиш;
  • WWW - тармоқ воситаси билан йиғма маълумотлар базасига фойдаланувчилар (китобхон, кутубхоначи) нинг ОН-лайн режимида киришини таъминлаш;
  • Кутубхоналарнинг локал каталогини тўлдириш учун ОН-лайн сўрови бўйича айирбошлаш миллий форматида библиографик ёзувлар файлларини яратиш;
  • Меъёрий ёзувлар ва лингвистик маълумотлар базасини яратиш ва юритиш;
  • Мавзули маълумотлар базаси, кўрсаткичлар, шу жумладан, миллий библиография (электрон библиографик солнома) яратиш.